رسانه، ترس، و شیوع ویروس کرونا

ترس زیاد از آلودگی می تواند موجب افزایش حساسیت به اخبار ویروس کرونا شود.

ویروس کرونا ( کوید ۱۹) یک بیماری تنفسی است که بوسیله ویروس جدیدی نخستین بار در ووهان چین در ۳۱ دسامبر ۲۰۱۹ کشف شد. بر اساس مرکز کنترل و پیشگیری بیماری ها، ویروس جدید که سارس-کو-۲، نامیده شد، به خانواده بزرگی از ویروس ها مربوط می شود که شیوع سندرم حاد شدید تنفسی (سارس) در ۲۰۰۳ و سندرم تنفسی خاورمیانه (مرس) در ۲۰۱۲ را موجب شد. برجسته ترین نشانه کوید ۱۹ عبارتند از تب، سرفه و تنگی نفس، که ممکن است ظرف ۲ الی ۱۴ روز بعد از در معرض قرار گرفتن، ظاهر شود. اکثر مردم نشانه های خفیف شبیه به سرماخوردگی یا آنفولانزا را تجربه می کنند، اگرچه این مسئله موجب مرگ افراد به جهت پزشکی شده است. مرکز پیشگیری و کنترل بیماریها نتیجه می گیرد که کوید-۱۹  خطری برای سلامت آنی، برای بیشتر مردم ندارد.

بدلیل آنکه این ویروس نسبتاً ضعیف است، آزمایش شده و ثابت شده است که اقدامات بهداشت شخصی می تواند گسترش این بیماری را کاهش دهد. مرکز پیشگیری و کنترل بیماریها موارد زیر را پیشنهاد می کند:

از تماس نزدیک با افراد بیمار بپرهیزید:

از دست زدن به چشم، بینی و دهانتان بپرهیزید.

وقتی که بیمار هستید در خانه بمانید.

موقع سرفه و عطسه با یک دستمال دهان و بینی تان را بپوشانید، سپس دستمال را در سطل زباله بیندازید.

اشیاء و سطوحی که لمس می کنید بطور مرتب تمیز و ضدعفونی کنید.

دستانتان را حداقل به مدت ۲۰ ثانیه با آب و صابون بشویید، به ویژه بعد از رفتن به دستشویی، قبل از غذا خوردن و بعد از تمیز کردن بینی، سرفه کردن یا عطسه کردن.

تا کنون اخبار موجود درباره ویروس کرونا به نظر اطمینان بخش است. متاسفانه جنبه دیگر این داستان تشویش کننده تر است. شیوع این بیماری در سطح جهانی و همه گیر شدن جدیست. واکسنی برای سارس-کو-۲ وجود ندارد و در حالیکه میزان مرگ و میر پایین است، به میزان قابل توجهی بالاتر از آنفولانزای معمولی است. بازارهای سهام جهانی از سال ۲۰۰۸ بر اساس حدس و گمان مبنی بر اینکه شیوع این بیماری می تواند تأثیر منفی قابل توجهی بر اقتصاد جهانی داشته باشد، شدیدترین روند نزولی خود را از سال ۲۰۰۸ مشاهده کرده است. در صورت گسترش ویروس در جامعه، سیستم مراقبت های بهداشتی در اکثر کشورها منابع کافی برای تشخیص ویروس یا معالجه افزایش بیماران مبتلا به شدت آسیب دیده را ندارند. واضح است  برای یافتن اطلاعات تهدیدآمیز درباره کوید- ۱۹ نباید به دور دست نگاه کرد. نحوه واکنش ما به این اطلاعات مخلوطِ بهداشتی بستگی به باورهای از پیش تصور شده درباره بیماری و حساسیت ما به گسترش آن، دارد.

ترس از آلودگی

ترس، بر اینکه چگونه به پوشش رسانه ای درباره خطرات سلامتی واکنش نشان دهیم، تاثیر می گذارد. ترس از بیماری و آلودگی مهم است، به ویژه وقتی بیماری مانند ویروس کورنا اپیدمی می شود. شدیدترین میزان ترس از آلودگی در اختلال وسواس فکری – عملی دیده می شود. تقریباً ۵۰% از افراد با این اختلال یک ترس از آلودگی، از کثیفی یا بیماری دارند که باعث می شود بطور وسواسی شست و شو داشته باشند یا تمیز کنند. در برخی موارد این ترس بر سرایت بیماری از سوی دیگران متمرکز است؛ در دیگر موارد ترس از آن است که دیگران را آلوده نماید.

در اَشکال شدیدِ ترس از آلودگی، یک شخص درباره مایع بدنیِ دیگران یا اثرات مایعِ بجا مانده از دیگران در مکان های عمومی که باعث بیماری می شود، ممکن است نگران باشد. وقتی این ترس شدید باشد، هر گونه قرار گرفتن در اماکن عمومی، می تواند تهدیدکننده باشد، بطوری که اجتناب می کند یا بطور مفرط شست و شو می پردازد.

مانند بیشتر فوبیاها، ترس از آلودگی بر روی یک پیوستار قرار دارد. در یک سر آن، افراد دارایِ اختلال وسواس فکری- عملی وجود دارند و در سر دیگر پیوستار، افرادی که درباره آلودگی نگرانی کمی دارند، قرار دارد. ما حتی می اندیشیم که نبودنِ ترس از آلودگی ممکن است موجب نمایشِ بی اعتنایی به خطرات تندرستی شود، لذا خطر آنکه خود و دیگران را در معرض بیماری قرار بدهند را افزایش می دهد. بنابر این یک میزان معینی از توجه سالم به بیماری و آلودگی جنبه انطباقی دارد. اما نقطه ای خاص (محدوده ی ترس متوسط تا زیاد) نگرانی درباره بیماریها و آلودگی، درماندگی شخصی مفرطی را ایجاد می کند و موجب مزاحمت در عملکرد روزانه می شود. برای این دسته از افراد، رگبار پوشش خبری هولناکِ رسانه درباره شیوع ویروس کرونا بیشترین اثر منفی را دارد.

اخبار سالم و ترس از آلودگی

در جامعه فناوری اطلاعات ما اکثر افراد، یک وضعیت شدیدی از بار اضافی اطلاعات دارند. سیل اطلاعات بلادرنگ که به ما می رسد نیازمندِ یک فرایندِ مداومی از توجه انتخابی و عبور دادن اطلاعات از صافیِ ذهنیست. برای بیشتر مردم سلامت مهم است بنابر این محتمل تر است که ما به اطلاعات درباره بیماری و زندگی سالم، توجه کنیم. اما پوشش رسانه ایِ موضوعات سلامت، سوگیرانه است. رسانه های خبری بیشتر زمان را به بروز خطرات سلامتی اختصاص داده اند، مانند شیوع کوید-۱۹ تا به خطرات سلامت عمومی. افراد ترسان و مضطرب، گرایش دارند تا به اطلاعات تهدیدگرا توجه کنند که موجب اضطراب و درماندگی ِ آنها می شود. با اختصاص دادن زمان زیادیِ رسانه ها، به شیوع ویروس کرونا،  فرصت فراوانی برای آنهایی که ترس از آلودگیِ بسیاری دارند، وجود دارد تا بر جنبه های تهدیدآمیزِ شیوع تمرکز کنند. این موجب بیشترین میزان ترس و اضطراب خواهد شد. در پاسخ، افراد غیرآلوده  دارای اختلال وسواس- مانند ترس از آلودگی، ممکن است با اقدامات غیرمعمول، مثل قرنطینه کردن یا شستن با ضدعفونیهای خطرناک، جهت مقابله با ترس شان، به حال اول برگردند. همین که ترسشان از ویروس کرونا فعال شود، اطلاعات اطمینان بخش بیشتری در مورد شیوع بیماری، از صافی خارج می شود.

چگونگی مدیریت اخبار

اگر به دلیل ترس زیاد از بیماری و آلودگی، آشفته شده اید ،چند گام برای کاهش ترس و اضطراب وجود دارد.

با راهنمایی پزشکی، و نه احساساتتان، هدایت شوید: اقدامات بهداشتی که توسط مرکز پیشگیری و کنترل بیماری(۱) توصیه می شود، را بکار گیرید. در برابر این وسوسه که برای کاهش اضطراب یا ترس فرای آن توصیه ها بروید، مقاومت کنید.

قرار گرفتن در معرض اخبار کرونا را محدود سازید: با توجه به سوگیری شما نسبت به خطر، بهتر است مدت زمانی که صرف جستحوی اخبار کرونا می کنید، محدود سازید. شما می خواهید از مشاوره سلامت آگاه شوید اما مطمئن شوید که منابع تان موثق هستند.

از شستن وسواسی بپرهیزید: از دستورالعمل مرکز پیشگیری و کنترل بیماریها برای شستن دستها پیروی کنید. اگر خودتان را اینگونه می بینید که در حال شستن هستید تا احساس بهتری داشته باشید، این ممکن است علامتِ سُریدن به سمت قلمرو اختلال وسواس فکری و عملی باشد.

زندگی تان را طبیعی کنید: اجازه ندهید ترس بر زندگی روزمره تان حکمرانی کند. همانطورکه اخبار ویروس کرونا ضروری تر می شود، با استدلال و مسئولیت اخبار را هدایت نمایید و ترسهای خود را بررسی کنید.

(۱) در ایران مرکز بررسی های استراتژیک و اطلاعیه های وزارت بهداشت

منبع: https://www.psychologytoday.com

نویسنده: دیوید اِی کلارک

ترجمه: زهرا داداش